Các Vấn Đề Về Hệ Tiêu Hóa Thường Gặp Ở Người Cao Tuổi

Hệ thống tiêu hóa là gì?

Hầu hết mọi người cho rằng hệ thống tiêu hóa của mình chính là dạ dày, nhưng điều này chỉ đúng một phần.

Hệ thống tiêu hóa của bạn là tập hợp các cơ quan hoạt động cùng nhau để phân hủy thức ăn bạn tiêu thụ, cho phép cơ thể hấp thụ các dưỡng chất quan trọng, và thải các chất cặn bã. Nói một cách tổng quát, hệ thống này bao gồm hệ tiêu hóa chính – kéo dài từ miệng, qua dạ dày, ruột non, ruột già, và kết thúc tại hậu môn – cùng với các cơ quan khác như gan, túi mật, và tụy tạng, nơi tiết ra các enzyme và hormone cần thiết.

Khi tất cả các bộ phận tạo nên một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đều hoạt động tốt, ta thường không mấy quan tâm tới quá trình này. Tuy nhiên, khi có tuổi, có thể bạn sẽ thấy cảm giác ngon miệng đã không còn như xưa, hoặc bạn không thể tận hưởng thức ăn như trước kia. Thực tế, việc nuông chiều khẩu vị với các món ăn cay nồng, khẩu phần lớn, hoặc các bữa ăn đêm khuya giờ đây có thể gây ra cảm giác khó chịu về mặt thể xác.

Đây có thể là các dấu hiệu cho thấy sức khỏe hệ thống tiêu hóa đang kém, các triệu chứng do nguyên nhân nghiêm trọng hơn, hoặc chỉ đơn giản là dấu hiệu của việc đang già đi.

Tuổi tác làm thay đổi hệ thống tiêu hóa của bạn như thế nào?

Dù các vấn đề về tiêu hóa có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, vẫn có một vài tình trạng hệ tiêu hóa trở nên ngày càng phổ biến khi bạn có tuổi.

Sự yếu đi của khả năng co bóp cơ dọc theo hệ thống tiêu hóa là tình trạng thường gặp, làm chậm lại quá trình tiêu hóa, khiến thức ăn di chuyển chậm hơn khi đi dọc hệ tiêu hóa. Các yếu tố khác có thể bao gồm lưu thông máu kém do tắc nghẽn động mạch, việc sử dụng một số loại thuốc ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa, hoặc một số lý do khác nữa. Các yếu tố này có thể dẫn đến một chuỗi vấn đề về tiêu hóa.

Các vấn đề về tiêu hóa gây ra bởi quá trình lão hóa

Từ táo bón đến khó tiêu, đây là một vài vấn đề sức khỏe hệ tiêu hóa thường gặp liên quan đến việc lão hóa:

Khó tiêu

Bạn đã từng cảm thấy như mình đã ăn quá nhiều, đến mức cả bữa ăn như “mắc kẹt” trong người?

Cảm giác này thường được cho là do việc nuốt phải những mẩu thức ăn lớn, gây khó khăn cho các enzyme trong ruột khi phân hủy đồ ăn. Đây có thể trở thành một vấn đề nghiêm trọng hơn khi chúng ta có tuổi, do sự suy giảm lượng acid được dạ dày sản sinh để tiêu hóa. Thêm vào đó, các yếu tố như cơ bắp trong hệ tiêu hóa suy yếu, và lượng máu lưu thông đến dạ dày và ruột giảm đi, cũng đồng nghĩa với việc dạ dày sẽ cần nhiều thời gian hơn để làm rỗng hoàn toàn. Tất cả những yếu tố trên đều có thể góp phần tạo ra cảm giác khó tiêu. Thuốc men, lo âu, căng thẳng, cùng với chứng trầm cảm cũng có thể là tác nhân gây bệnh.

Khó tiêu có thể là một triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn như GERD (trào ngược dạ dày - thực quản) và bệnh túi mật. Bệnh gây ra cảm giác khó chịu như nóng rát dạ dày, trướng bụng, buồn nôn, nôn mửa, và đau bụng.

Nếu thường xuyên bị khó tiêu, bạn nên đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân, vì đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Táo bón

Táo bón là tình trạng thay đổi thói quen đại tiện, gây khó khăn khi đi cầu. Có rất nhiều yếu tố gây ra táo bón khi bạn có tuổi, bao gồm hệ tiêu hóa yếu đi, không vận động, hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc men. Táo bón cũng có thể là một triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn.

Về lâu về dài, táo bón không chỉ gây đau đớn và làm chán ăn, mà còn có thể dẫn đến việc rặn mạnh khi đi cầu, khiến nguy cơ mắc bệnh trĩ tăng cao.

Táo bón có thể được phòng ngừa bằng cách ăn uống lành mạnh, tăng cường uống nước, và sinh hoạt thể chất thường xuyên. Nếu thuốc uống là nguyên nhân khả dĩ, hãy đảm bảo trao đổi thông tin này với bác sĩ của bạn.

Các bệnh lý hệ tiêu hóa khi có tuổi

Người có thể nhận biết những thay đổi trong sức khỏe hệ tiêu hóa của mình chính là bản thân bạn. Hãy lắng nghe cơ thể mình và tỉnh táo nhận biết các thay đổi khác thường. Tốt nhất là bạn nên đi khám bệnh, vì một vài tình trạng liên quan đến hệ tiêu hóa có thể cần được chăm sóc y tế.

GERD

Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) là một rối loạn hệ tiêu hóa phần trên (GI - gastrointestinal) thường gặp ở người lớn tuổi.

GERD là một tình trạng y tế liên quan đến thực quản và dạ dày. Bệnh xảy ra khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản, và do đó, gây ra ợ nóng và các triệu chứng khác như buồn nôn và khó thở.

Các triệu chứng của GERD đôi khi có thể bị nhẫm lẫn với một cơn đau tim. Do người lớn tuổi cũng phải đối mặt với nguy cơ tăng cao mắc các cơn đau tim, việc đi khám bác sĩ chuyên khoa là hết sức quan trọng, vì họ sẽ có khả năng chẩn đoán nguyên nhân gây ra ợ nóng, và loại trừ khả năng đó là do một bệnh lý đe dọa tính mạng, chẳng hạn như bệnh tim.

Bệnh túi thừa

Còn được gọi là bệnh túi thừa, tình trạng y khoa này xảy ra khi các túi nhỏ phát triển dọc theo thành ruột. Với một số người, tình trạng y tế này không gây ra triệu chứng nào cả. Số khác có thể trải qua các triệu chứng như sinh hơi, trướng bụng, chuột rút, và táo bón.

Khoảng một nửa số người trên 60 tuổi được xác định mắc bệnh túi thừa. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, sự chăm sóc y tế có thể là tối cần thiết, đặc biệt nếu tình trạng xấu đi và gây ra viêm.

Loét dạ dày

Loét dạ dày là các vết loét phát triển trong thành dạ dày và tá tràng – phần đầu của ruột non. Chúng được hình thành do tình trạng viêm trong ruột do vi khuẩn H. Pylori gây ra - loại vi khuẩn có thể lây truyền qua đường miệng hoặc qua phân. Bên cạnh đó, một số loại thuốc men và việc hút thuốc lá cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng đau đớn này được mô tả là cơn đau bụng nóng rát. Các dấu hiệu khác cần chú ý đến là phân có máu hoặc sẫm màu, đau ngực, và các thay đổi khẩu vị.

Loét dạ dày không nên được xem nhẹ vì có thể gây ra chảy máu bên trong dạ dày, và để lại sẹo trên mô dạ dày. Nếu trải qua bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tình trạng này, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, vì họ sẽ có khả năng giúp bạn.

Nội soi dạ dày hoặc X-quang có thể được đề nghị để hỗ trợ việc chẩn đoán chính xác.

Làm thế nào bạn có thể bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của mình trong quá trình lão hóa

Khi cơ thể lão hóa, việc tiếp tục chăm lo cho sức khỏe của mình trong khi có sự thay đổi về nhu cầu của cơ thể là rất quan trọng. Hệ thống tiêu hóa của bạn có thể thay đổi khi bạn có tuổi, nhưng điều đó không có nghĩa là chất lượng cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng. Hãy chủ động duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa với những bí kíp sau:

Quản lý thuốc uống

Người lớn tuổi có khả năng mắc bệnh mãn tính, đòi hỏi phải uống thuốc, cao hơn; và một số các loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hệ thống tiêu hóa của bạn. Bạn nên trao đổi với bác sĩ để biết liệu có loại thuốc nào bạn đang uống có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa không.

Tập thể dục và sinh hoạt năng động

Hoạt động thể chất đã được chứng minh có ích trong việc giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bằng cách làm dịu các triệu chứng như táo bón, và giảm thiểu rủi ro mắc bệnh ung thư ruột già. Bạn nên nhắm đến việc tập thể dục ít nhất 30 phút, 5 lần một tuần. Việc này cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng quan, và ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến tuổi tác.

Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và có bổ sung các vi chất dinh dưỡng sẽ giúp bạn giữ cơ thể khỏe mạnh. Khi có tuổi, có thể bạn sẽ cần dung nạp nhiều chất xơ hơn để ngăn ngừa táo bón, và làm dịu các triệu chứng của bệnh túi thừa. Hãy cố gắng ăn nhiều các thực phẩm nguyên chất, hoa quả, rau củ, các loại ngũ cốc chưa qua chế biến (whole grains), và đậu, và uống nhiều nước hơn. Cùng với việc duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, bạn cũng nên quản lý khẩu phần ăn của mình, và giảm thiểu việc dung nạp mỡ, muối, và đường.

Khám sức khỏe định kỳ

Bạn cũng nên khám sức khỏe định kỳ và đi kiểm tra các chỉ số sức khỏe được khuyên xét nghiệm. Việc này có thể giúp phát hiện các vấn đề tiềm ẩn từ sớm, cho phép có can thiệp kịp thời, thường mang lại những kết quả điều trị tích cực hơn.

Những bước để giữ hệ tiêu hóa khỏe mạnh này cũng sẽ giúp bạn kiểm soát cân nặng, và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý như bệnh tim mạch, tiểu đường, và huyết áp cao. Ngược lại, điều này cũng có thể giảm thiểu nhu cầu phải uống thuốc men của bạn.

Nếu đang trải qua những khó chịu liên quan đến hệ thống tiêu hóa, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, chuyên gia y tế trong lĩnh vực này, sẽ có khả năng giúp bạn chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa.