Viêm gan: Kẻ giết người thầm lặng

Viêm gan là một thách thức sức khỏe cộng đồng toàn cầu, theo nghiên cứu gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tiết lộ, căn bệnh này là nguyên nhân gây ra số ca tử vong cao nhất trên toàn cầu (khoảng 1,34 triệu ca tử vong mỗi năm) so với các bệnh truyền nhiễm chính như AIDS, lao và sốt rét.

Viêm gan là gì?

Viêm gan là tình trạng viêm ở gan có thể dẫn đến sẹo gan hoặc ung thư gan. Vi-rút viêm gan là nguyên nhân gây viêm gan phổ biến nhất trên thế giới, nhưng các loại nhiễm trùng khác, các chất độc hại (ví dụ, bia rượu, một số loại thuốc) và các bệnh tự miễn cũng có thể gây viêm gan.

Có 5 tuýp vi-rút viêm gan chính là: A, B, C, D và E. Đặc biệt, tuýp B và C là các tuýp gây ra bệnh mạn tính như xơ gan và ung thư gan. Một người có thể cùng lúc mắc viêm gan B và viêm gan C.

Trong bài viết này, chúng tôi so sánh viêm gan B và C và xem xét các lựa chọn điều trị và phòng ngừa hiện có.

Điểm nhanh về viêm gan B

• Lây nhiễm do tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể nhiễm bệnh. Việc lây truyền có thể xảy ra do quan hệ tình dục, hoặc dùng chung kim tiêm và các vật dụng cá nhân khác như dao cạo và bàn chải đánh răng. Đối tượng nữ mắc bệnh có thể truyền bệnh cho con trong khi sinh
• Bệnh này không lây truyền qua sữa mẹ, không lây truyền khi ho hoặc ôm và ăn chung đồ ăn với người nhiễm bệnh
• Thời gian ủ bệnh viêm gan B trung bình là 120 ngày nhưng có thể dao động từ 45 – 160 ngày
• Khoảng 15 – 25% số người nhiễm viêm gan B mắc bệnh gan mạn tính, có thể bao gồm tổn thương gan, xơ gan và ung thư gan. Những bệnh nhân khác có khả năng tự loại bỏ vi-rút ra khỏi cơ thể
• Bệnh nhân mắc bệnh viêm gan B càng trẻ thì càng dễ bị nhiễm trùng mạn tính
• Ước tính 90% trẻ sơ sinh nhiễm vi-rút sẽ bị nhiễm trùng mạn tính

Điểm nhanh về viêm gan C

• Lây truyền qua tiếp xúc với máu nhiễm bệnh, có thể xảy ra khi dùng chung kim tiêm, kiểm soát nhiễm trùng kém hoặc khi sinh con
• Bệnh này không lây truyền qua sữa mẹ, không lây truyền khi ho hoặc ôm và ăn chung đồ ăn với người nhiễm bệnh
• Thời gian ủ bệnh viêm gan C trung bình là 45 ngày nhưng có thể dao động từ 14 – 180 ngày
• Tỷ lệ phát triển thành bệnh mạn tính đối với viêm gan C cao hơn viêm gan B. Ước tính 75 – 85% người nhiễm viêm gan C sẽ bị viêm gan C mạn tính
• Khoảng 50% người nhiễm viêm gan C không biết rằng họ mắc bệnh
• Trong số các bệnh nhân viêm gan C mạn tính, khoảng 5 – 20% sẽ bị xơ gan và 1 – 5% sẽ chết vì xơ gan hoặc ung thư gan

Nhiễm trùng cấp tính và mạn tính có gì khác nhau?

Nhiễm trùng cấp tính là bệnh trạng trong thời gian ngắn, kéo dài dưới 6 tháng. Nhiễm trùng mạn tính là bệnh trạng trong thời gian dài. Hầu hết những người mắc viêm gan B đều không tiến triển đến giai đoạn mạn tính trong khi hầu hết bệnh nhân viêm gan C đều có bệnh tiến triển. Trong giai đoạn cấp tính, bạn thường không gặp phải triệu chứng gì.

Bệnh có những triệu chứng gì?

Tất cả các loại viêm gan đều có các triệu chứng tương tự nhau. Có thể bao gồm:

• sốt
• đau khớp
• mệt mỏi
• buồn nôn
• mất cảm giác ngon miệng
• nôn
• đau bụng
• phân có màu xám
• vàng da (vàng lòng trắng của mắt và vàng da)

Nhiễm trùng ban đầu thường có thể bị tưởng nhầm là cúm, hoặc không được chú ý, và nhiều người đã không được chẩn đoán bệnh cho đến khi họ được khám tầm soát các rối loạn máu khác.

Nếu bạn bị tích nước, phân nhạt màu hoặc gặp phải các vấn đề về chảy máu, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề về gan và bạn nên làm xét nghiệm viêm gan.

Viêm gan được điều trị như thế nào?

Nếu bạn được chẩn đoán mắc viêm gan B, bác sĩ sẽ khuyên bạn kiêng bia rượu và tránh dùng các loại thuốc (bao gồm bất kỳ thực phẩm chức năng nào) mà gan phải xử lý. Vì hiện tại không có cách chữa trị viêm gan B, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng của bạn và điều trị các triệu chứng khi chúng xuất hiện, và kê đơn thuốc kháng vi-rút khi thích hợp. Nhiều bệnh nhân sẽ cần điều trị bằng thuốc kháng vi-rút trong thời gian dài, đây là phương pháp điều trị có hiệu quả ức chế vi-rút và ngăn ngừa ung thư gan và các biến chứng nghiêm trọng khác. Cơ thể bạn cũng có thể tự loại bỏ vi-rút theo thời gian.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc viêm gan C, quý vị có thể được kê đơn thuốc kháng vi-rút như ledipasvir/sofosbuvir (Harvoni) và daclatasvir (Daklinza). Hầu hết tất cả các bệnh nhân sử dụng các loại thuốc mới hơn có thể được chữa khỏi bệnh viêm gan C. Loại thuốc cần dùng sẽ phụ thuộc vào loại biến thể viêm gan C mà bạn mắc phải. Bác sĩ thường kê đơn theo một liệu trình điều trị kéo dài 12 – 24 tuần.

Làm thế nào để phòng ngừa nhiễm bệnh?

Hiện có một loại vắc-xin phòng ngừa viêm gan B.

Không có vắc-xin viêm gan C. Bạn có thể phòng ngừa căn bệnh này bằng cách không dùng chung kim tiêm hay dao cạo với người nhiễm bệnh. Nếu bạn có ý định xăm hình, đảm bảo tiệm xăm sử dụng kim sạch khi xăm hình mới và đảm bảo thực hành vệ sinh tốt. Quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su.

Tôi có nguy cơ mắc bệnh không?

Danh sách sau đây sẽ giúp quý vị hình dung về khả năng vô ý phơi nhiễm với viêm gan:

• Được truyền máu hoặc nhận sản phẩm máu trước năm 1992
• Là người nhận tạng từ người hiến
• Là người hiến tạng, mô hoặc máu
• Đã hoặc đang sống cùng người bị viêm gan B hoặc C
• Bạn tình hiện tại hoặc trước đây đã hoặc đang bị viêm gan B hoặc C
• Có hình xăm hoặc lỗ khuyên có khả năng được xăm/xỏ trong điều kiện không vô trùng
• Đã hoặc đang sử dụng thuốc đường tĩnh mạch hoặc đường mũi
• Mẹ đã hoặc đang bị viêm gan B hoặc C
• Gặp phải các triệu chứng sốt, mệt mỏi, mất cảm giác ngon miệng, buồn nôn và đau bụng
• Bị vàng da

Tôi có cần xét nghiệm không?

Nếu quý vị thuộc bất kỳ trường hợp nào nêu trên, có khả năng là quý vị cần đi khám tầm soát viêm gan B hoặc C. Viêm gan C có thể được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút tác dụng trực tiếp (DAA), trong khi viêm gan B có thể được phòng ngừa bằng vắc-xin.

Quý vị nên đặt lịch xét nghiệm sớm để có thể được điều trị thích hợp và kịp thời.