Tạo hình mạch vành trong lòng mạch qua da & đặt stent (PTCA)

PTCA là gì?

Tạo hình mạch vành trong lòng mạch qua da (PTCA) còn được gọi là tạo hình mạch vành. Đây là một loại can thiệp mạch vành qua da (PCI), hoặc thủ thuật xâm lấn tối thiểu, để sửa chữa các động mạch bị tắc.

Thủ thuật này nhằm mở rộng các động mạch vành đã bị thu hẹp hoặc bị tắc nghẽn do các mảng lắng đọng chất béo được gọi là mảng xơ vữa. Kỹ thuật này giúp phục hồi lưu lượng máu đến cơ tim.

Các loại PTCA

Có 2 loại PTCA:

1. Tạo hình mạch bằng bóng nong sử dụng một ống mảnh gọi là ống thông, với một bóng nong đang xẹp ở đầu ống. Ống thông có thể được đưa vào một động mạch lớn ở chân hoặc động mạch quay ở cẳng tay. Sau khi đưa vào, nó được dẫn hướng cẩn thận đến phần bị tắc nghẽn của động mạch. Bong nong sau đó được bơm phồng để ấn mảng xơ vữa tích tụ vào thành động mạch, khôi phục lưu lượng máu bình thường đến cơ tim.
2. Đặt stent động mạch vành sử dụng lưới dây nhỏ để ngăn chặn động mạch bị tắc nghẽn không bị hẹp lại sau khi tạo hình mạch bằng bóng nong. Thủ thuật này còn được gọi là đặt stent mạch vành.

Tại sao bạn cần PTCA?

Phẫu thuật tạo hình mạch có thể làm giảm các triệu chứng như đau ngực và khó thở, và cho phép bạn tiếp tục hoạt động bình thường.

Bác sĩ có thể khuyến cáo PTCA khi:

• Bạn không thể cải thiện tình trạng của mình thông qua việc dùng thuốc hoặc thay đổi thói quen sinh hoạt.
• Bạn gặp phải các triệu chứng xấu đi, chẳng hạn như đau ngực (đau thắt ngực) hoặc khó thở tăng lên.

Ai không nên thực hiện PTCA?

Tùy thuộc vào bệnh lý và sức khỏe tổng thể của bạn, bác sĩ có thể khuyến cáo bắc cầu động mạch vành (CABG) để thay thế. Bạn có thể cần CABG nếu:

• Cơ tim bị yếu.
• Bạn bị đái tháo đường và có nhiều hơn một chỗ tắc nghẽn nặng trong động mạch.
• Động mạch chính cung cấp máu vào bên trái tim bị thu hẹp.

Các nguy cơ và biến chứng của PTCA là gì?

PTCA là thủ thuật an toàn, ít nguy cơ gặp biến chứng. Tuy nhiên, như mọi phẫu thuật khác, thủ thuật này cũng có nguy cơ nhỏ.

Các biến chứng hiếm gặp bao gồm đau tim, đột quỵ và tổn thương thận do thuốc nhuộm cản quang. Nói chung, nguy cơ biến chứng hiếm gặp là dưới 1%.

Bạn chuẩn bị cho PTCA như thế nào?

Trước khi khuyến cáo PTCA, bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử của bạn.

Để đảm bảo rằng việc thực hiện thủ thuật là an toàn, bác sĩ cũng có thể khuyến cáo chụp X-quang ngực, điện tâm đồ hoặc xét nghiệm máu.

Sau khi lên lịch thực hiện PTCA, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn về cách chuẩn bị. Nói chung, bạn cần:

• Nhịn ăn 6 giờ trước khi thực hiện thủ thuật
• Nhịn uống 4 giờ trước khi tiến hành thủ thuật

Lưu ý: Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng thảo dược nào, bạn cần thông báo cho bác sĩ. Bạn có thể cần điều chỉnh hoặc ngừng dùng một số thuốc trước thủ thuật.

Điều gì sẽ xảy ra trong PTCA?

PTCA thường được thực hiện trong khi gây tê tại chỗ. Mặc dù gây mê toàn thân không cần thiết, đây là một thủ thuật gần như không đau. Có thể thực hiện thủ thuật thông qua cổ tay, cánh tay hoặc háng.

Thời gian ước tính

Thủ thuật kéo dài khoảng 30 – 60 phút. Trong trường hợp có nhiều chỗ tắc nghẽn hoặc các biến chứng hiếm gặp, có thể mất nhiều thời gian hơn.

Trước thủ thuật

Để giúp bạn thư giãn, bác sĩ có thể cho bạn thuốc giảm đau hoặc thuốc an thần. Bạn cũng có thể được dùng thuốc làm loãng máu để ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông. Trong khi đó, một nhân viên y tế sẽ làm sạch vùng đưa dụng cụ vào.

Trong khi thực hiện thủ thuật

Để làm tê cơn đau do đưa kim và ống thông vào, nhân viên y tế sẽ tiêm thuốc gây tê tại chỗ vào háng hoặc cổ tay của bạn.

Khi ống thông đến vị trí mở động mạch vành, bác sĩ sẽ:

• Cho thuốc nhuộm vào và chụp X-quang để xác định vị trí của chỗ tắc.
• Đưa ống thông bóng nong vào và dẫn hướng ống đến chỗ tắc nghẽn.
• Bơm ống thông bóng nong trong vài giây để ấn mảng xơ vữa vào thành động mạch, sau đó làm xẹp bóng.
• Lặp lại quá trình này vài lần tại mỗi chỗ tắc nghẽn và lặp lại tại các chỗ tắc nghẽn khác.

Sau khi bóng nong xẹp, bác sĩ có thể đặt stent động mạch vành để củng cố động mạch và ngăn động mạch thu hẹp lại.

Trước khi tháo ống thông, bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang và chụp X-quang lần nữa để xem động mạch và kiểm tra vị trí đặt stent động mạch vành.

Chăm sóc và phục hồi sau PTCA

Sau thủ thuật, bạn có thể cần nằm viện qua đêm để theo dõi. Bạn nên uống nhiều nước để thải hết thuốc nhuộm cản quang của thủ thuật.

Sau khi được xuất viện, bạn có thể trở lại làm việc trong khoảng một tuần. Trong khi nghỉ ở nhà, bạn nên:

• Tiếp tục uống nhiều nước.
• Tránh các hoạt động gắng sức và nâng vật nặng trong một tuần.