Sốt xuất huyết - Triệu chứng & Nguyên nhân

Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là một bệnh do vi-rút phổ biến, lây truyền sang người do bị muỗi Aedes nhiễm vi-rút đốt. Sốt xuất huyết nhẹ có biểu hiện là sốt, trong khi sốt xuất huyết nặng có thể dẫn đến hội chứng sốc sốt xuất huyết hoặc sốt xuất huyết dengue.

Sốt xuất huyết do vi-rút dengue gây ra, lây truyền sang người do bị muỗi Aedes nhiễm vi-rút đốt. Có 4 loại huyết thanh khác nhau của vi-rút dengue (DENV1 đến 4) luân chuyển trên thế giới, bao gồm Singapore. Do đó, mỗi người có thể bị nhiễm sốt xuất huyết đến 4 lần.

Nhiễm sốt xuất huyết lần đầu có thể rất nặng, đặc biệt là ở người cao tuổi và người có bệnh nền, và tái nhiễm nhiều lần có liên quan đến tỷ lệ mắc sốt xuất huyết nặng cao hơn. Hội chứng sốc sốt xuất huyết và sốt xuất huyết dengue có thể gây tử vong.

Các triệu chứng của sốt xuất huyết là gì?

Khi một người bị muỗi nhiễm vi-rút đốt, họ có thể xuất hiện các triệu chứng sau giai đoạn ủ bệnh khoảng 7 ngày (khoảng từ 3 - 14 ngày). Đáng chú ý là đến 75% trường hợp nhiễm xuất huyết sẽ không có triệu chứng.

Các triệu chứng sốt xuất huyết thường xuất hiện trong tuần đầu tiên kể từ khi bị nhiễm bệnh. Các triệu chứng thường nhẹ, nhưng bệnh có thể gây:

• Sốt rất cao đột ngột
• Buồn nôn
• Phát ban da, thường xuất hiện sau khi bị sốt
• Đau đầu dữ dội
• Đau bụng dữ dội
• Nôn liên tục
• Đau đằng sau mắt
• Đau khớp và đau cơ, hoặc co thắt
• Chảy máu mũi hoặc nướu răng
• Bầm tím
• Thở gấp
• Co giật

Đến khám tại khoa tai nạn & cấp cứu (UCC) nếu:

• Bạn cảm thấy cực kỳ không khỏe
• Bạn cảm thấy sức khỏe tệ hơn trong 24 giờ sau khi hạ sốt
• Bạn xuất hiện các triệu chứng xuất huyết (ví dụ: chảy máu nướu răng, kinh nguyệt, bầm tím tự phát)
• Bác sĩ đa khoa (GP) yêu cầu bạn

Những nguyên nhân nào gây sốt xuất huyết?

Sốt xuất huyết không thể lây truyền trực tiếp từ người sang người. Tuy nhiên, một người bị sốt xuất huyết có thể truyền sang muỗi.

Cụ thể, muỗi Aedes được biết là tác nhân lây truyền sốt xuất huyết. Muỗi bị nhiễm khi hút máu của người bị nhiễm bệnh sốt xuất huyết. Sau đó sẽ lây truyền sốt xuất huyết sang người khác bị muỗi đốt.

Có 4 chủng vi-rút dengue. Nếu bạn bị nhiễm một chủng và miễn nhiễm với chủng đó, thì vẫn có thể bị nhiễm 3 chủng khác trong đời.

Những yếu tố nào gây nguy cơ sốt xuất huyết?

Theo một nghiên cứu tại Singapore, nhóm tuổi có nhiều khả năng mắc bệnh xuất huyết nhất là 21 – 40 tuổi.

Sống ở ký túc xá công nhân nước ngoài hoặc nhà nghỉ cũng là một yếu tố quan trọng.

Nhìn chung, việc đô thị hóa (đặc biệt là không được quy hoạch) có liên quan đến lây truyền sốt xuất huyết do mật độ dân số tăng lên, sự dịch chuyển của con người, khả năng tiếp cận nguồn nước đáng tin cậy và cách thức trữ nước, cùng với nhiều hoạt động khác.

Nguy cơ mắc sốt xuất huyết trong cộng đồng cũng phụ thuộc vào kiến thức, thái độ và các biện pháp đối với sốt xuất huyết, cũng như việc thực hiện các hoạt động kiểm soát véc-tơ bền vững thường xuyên trong cộng đồng.

Nguy cơ mắc sốt xuất huyết có thể thay đổi và chuyển dịch theo biến đổi khí hậu ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, và các véc-tơ có thể thích ứng với môi trường và khí hậu mới.

Các yếu tố nguy cơ sốt xuất huyết nặng

Một người từng bị nhiễm vi-rút dengue trước đây có thể có nguy cơ bị sốt xuất huyết nặng hơn, có thể dẫn đến hội chứng sốc sốt xuất huyết hoặc sốt xuất huyết dengue.

Các biến chứng và bệnh liên quan của sốt xuất huyết gì?

Trong một số trường hợp hiếm gặp, bệnh sốt xuất huyết sẽ tiến triển từ sốt xuất huyết thành sốt xuất huyết dengue hoặc hội chứng sốc sốt xuất huyết. Đây là những dạng sốt xuất huyết nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng. Các triệu chứng sốt xuất huyết nặng có thể bao gồm:

• Xuất huyết (ví dụ: chảy máu nướu răng hoặc chảy máu mũi, phân đen, nôn ra máu hoặc máu trong phân)
• Nôn liên tục
• Đau hoặc nhạy cảm đau ở vùng bụng
• Bồn chồn hoặc mệt lả

Các dấu hiệu cảnh báo thường bắt đầu từ 1 đến 2 ngày sau khi hạ sốt. Nếu có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào trong số này, cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Xuất huyết nặng được coi là trường hợp cấp cứu và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Làm thế nào để phòng ngừa sốt xuất huyết?

Muỗi Aedes ưa sinh sản trong nước sạch, ứ đọng trong nhà bạn. Loại bỏ những nơi chúng có thể sinh sản như xô chậu, bình tưới nước và thùng chứa bằng cách úp ngược và giữ các vật dụng này khô ráo khi không sử dụng.

Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Tránh các khu vực sinh sản của muỗi chẳng hạn như các vùng nước lớn
• Thoa thuốc chống muỗi
• Ngủ trong màng chống muỗi
• Mặc quần áo dài vào ban ngày và buổi tối
• Luôn đóng cửa sổ
• Nên thận trọng hơn đối với trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi, hoặc những người bị suy giảm hệ miễn dịch

Vắc-xin sốt xuất huyết cũng đã được phê duyệt tại Singapore để phòng chống bệnh sốt xuất huyết ở người từ 12 đến 45 tuổi. Dengvaxia có thể hữu ích để bảo vệ cá nhân cho những người ở độ tuổi này từng bị nhiễm dengue trước đây. Không khuyến cáo sử dụng vắc-xin này cho những người chưa bị nhiễm dengue trước đây.

Nếu bạn muốn được tiêm vắc-xin để bảo vệ cá nhân, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để thảo luận xem Dengvaxia có phù hợp với bạn không.