Vi-rút corona chủng mới COVID-19: Triệu chứng, cách điều trị và câu hỏi thường gặp

BS Leong Hoe Nam là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm làm việc tại Bệnh viện Mount Elizabeth Novena, Singapore. Ông có kinh nghiệm trực tiếp từ việc kiểm soát các bệnh truyền nhiễm như: vi-rút corona gây Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) và vi-rút Cúm A (H1N1). Sau đây là thông tin ông chia sẻ về vi-rút corona chủng mới trong bài phỏng vấn trực tiếp trên Facebook với Đài ONE FM 91.3.

Vi-rút corona chủng mới COVID-19 là gì?

COVID-19, còn được gọi là Vi-rút corona chủng mới năm 2019, là một loại vi-rút corona giống như vi-rút corona gây ra Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) và SARS. Tuy nhiên, nó là một chủng tách biệt với SARS – điều này có nghĩa là ngay cả khi người bệnh đã tiếp xúc với SARS trước đó, vẫn có thể mắc chủng vi-rút mới này.

Vi-rút corona chủng mới là vi-rút có khả năng gây bệnh cao (gây ra bệnh), độc hại (có ảnh hưởng có hại) và lây lan rất nhanh. Có nguồn gốc từ thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, các ca nhiễm hiện đã xuất hiện trên toàn thế giới. Có lý do để tin rằng vi-rút corona chủng mới có thể bắt nguồn từ dơi, trước khi lây lan từ người sang người.

Triệu chứng của nó là gì?

Các triệu chứng nhiễm vi-rút này bao gồm:

• Sốt
• Ho
• Đau họng
• Đau cơ
• Cảm giác khó thở – Vào khoảng ngày 5 – 7 sau khi bị sốt, các bệnh nhân cho biết cảm thấy ngày càng khó thở.

Nó lây truyền như thế nào?

Vi-rút không truyền qua không khí. Quá trình truyền vi-rút xảy ra qua giọt nước và tiếp xúc.

Giọt nước: Một người có thể bị nhiễm bệnh do dính nước bọt từ người bị nhiễm bệnh.

Tiếp xúc: Một người có thể bị nhiễm thông qua việc chạm vào bề mặt (ví dụ như tay nắm cửa hoặc bàn) có chất bài tiết nhiễm vi-rút.

Trong cả hai trường hợp, một người có thể bị nhiễm do vi-rút tiếp xúc với mắt, mũi hoặc miệng.

Vẫn chưa chắc chắn về việc vi-rút phát tán nhanh chóng từ người sang người như thế nào. Khả năng vi-rút lây qua tiếp xúc nhanh với người bị nhiễm bệnh ở mức thấp (ví dụ như đi ngang qua một người nào đó, chạm nhanh vào người khác và rửa tay sau đó). Tuy nhiên, tiếp xúc lâu với người bị nhiễm bệnh có thể làm tăng khả năng lây lan vi-rút. Ví dụ như ở gần người bị nhiễm bệnh hay nói nhiều trong thời gian dài trong phòng điều hòa.

Làm thế nào chúng ta có thể ngăn chặn sự lây lan của vi-rút corona?

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước. Nếu không có xà phòng, hãy rửa tay bằng nước. Bản thân nước có thể diệt vi rút.
• Tránh chạm tay vào bất kỳ bộ phận nào trên mặt khi chưa rửa tay. Hãy sống theo câu thần chú của BS Leong – “khuôn mặt là nơi thiêng liêng”.
• Lau sạch các bề mặt xung quanh bằng chất tẩy rửa và nước nếu lo ngại các bề mặt bị nhiễm bẩn.
• Đeo khẩu trang nếu cảm thấy không khỏe hoặc có các triệu chứng cảm cúm. Bảo đảm đeo khẩu trang đúng cách. Quí vị có thể tham khảo Câu hỏi thường gặp (FAQ) ở cuối bài viết này để biết hướng dẫn về cách thực hiện.
• Tìm tới các cơ sở điều trị nếu quí vị cảm thấy không khỏe. Mặc dù quí vị có thể tự hồi phục khi bị cảm lạnh, nhưng quí vị nên đến khám bác sĩ ngay lập tức nếu nghi ngờ mình mắc vi-rút corona chủng mới. Nếu thấy khó thở, quí vị có thể bị viêm phổi, là một căn bệnh nhiễm trùng phổi. Trong những trường hợp này, điều quan trọng là phải đến khám bác sĩ càng sớm càng tốt để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
• Tránh những nơi đông người với các nhóm tụ tập đông. Với những trường hợp lây truyền vi-rút tại địa phương gần đây, điều quan trọng là phải giới hạn tiếp xúc với nhiều người và hãy lưu ý đến những người mà quí vị tiếp xúc.

Có thuốc chữa cho vi-rút corona chủng mới COVID-19 không?

Hiện tại, chưa có vắc-xin hay phương thuốc chữa trị cho vi-rút này. Thay vào đó, cách điều trị tốt nhất là chăm sóc hỗ trợ. Điều này có nghĩa là các triệu chứng nhiễm vi-rút được kiểm soát bằng cách cung cấp dinh dưỡng tốt và chăm sóc tại bệnh viện giúp bệnh nhân hồi phục. Cách này có hiệu quả với đa số bệnh nhân. Mặc dù cần thu thập thêm thông tin, nhưng BS Leong dự đoán rằng thời gian hồi phục cho bệnh nhân có thể kéo dài ít nhất từ 10 đến 14 ngày.

Các nhà khoa học đang nghiên cứu phát triển phương thuốc và vắc-xin chống vi-rút. Mặc dù các chuyên gia đang nghiên cứu về việc áp dụng phương pháp điều trị HIV cho loại vi-rút này, nhưng những nghiên cứu này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và được coi là thí nghiệm. Tương tự, việc phát triển vắc-xin có thể mất thời gian từ 3 đến 3 tháng rưỡi. Nếu vắc-xin có hiệu quả thì vẫn sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa để chế thành thuốc đạt chuẩn cho bệnh nhân trên toàn thế giới.

Tôi có thể xét nghiệm để biết tôi có mắc phải vi-rút corona chủng mới COVID-19 không?

Que lấy mẫu dịch mũi được dùng để xét nghiệm vi-rút. Xét nghiệm này có thể mất 3 – 6 giờ và chi phí từ $200 đến $300.

Mặc dù những người không có triệu chứng bị bệnh có khả năng mang vi-rút, nhưng quí vị không nên thực hiện xét nghiệm này nếu không có triệu chứng. Hiện tại, việc sử dụng xét nghiệm này bị hạn chế và điều quan trọng là tài nguyên này phải được dành cho những người bị bệnh và có các triệu chứng nhiễm vi-rút corona chủng mới.

Dưới đây là một số câu hỏi khác về vi-rút mà quí vị có thể thắc mắc, và lời giải đáp của BS Leong:

Câu hỏi thường gặp

H: Tôi nên sử dụng khẩu trang nào? Tôi có thể sử dụng khẩu trang trắng trơn, hay khẩu trang N95 không?

Bác sĩ Leong: Quí vị nên đeo khẩu trang y tế màu xanh dương và trắng. Khẩu trang trắng trơn rất mỏng so với khẩu trang y tế màu xanh dương và trắng, có 3 lớp. Lớp ngoài cùng là để bảo vệ chung, chống chất lỏng văng ra. Lớp thứ hai đóng vai trò là bộ lọc và lớp trong cùng tạo sự thoải mái khi đeo.

Mặc dù khẩu trang N95 cũng là một biện pháp bảo vệ, nhưng tôi không khuyến khích mọi người đeo nó. Điều này là do đeo mặt nạ N95 có thể rất khó chịu và có thể phải chạm vào mặt nhiều để điều chỉnh khẩu trang, đây là điều mà chúng ta cần tránh.

H: Tôi nên đeo khẩu trang như thế nào cho đúng?

Bác sĩ Leong: Khi đeo khẩu trang, mặt màu xanh dương của khẩu trang phải hướng ra bên ngoài và mặt màu trắng hướng vào trong. Không có lý do gì để đeo khẩu trang theo chiều ngược lại – làm như vậy có thể giữ lại các vật thể trong nếp gấp ở mặt màu xanh dương.

Trước tiên, hãy vòng dây lên hai tai. Tiếp theo, kéo phần trên của khẩu trang lên để che mũi, và đảm bảo phần dưới của khẩu trang phủ xuống dưới cằm. Sau đó, bóp phần kim loại trên sống mũi để đảm bảo khẩu trang không trượt khỏi mặt.

H: Tôi có thể sử dụng khẩu trang trong bao lâu?

Bác sĩ Leong: Điều này còn tùy. Nếu khẩu trang bị ướt thì có nghĩa là bộ phận lọc của khẩu trang đã bị xâm nhập và không còn hiệu quả nữa. Hãy vứt bỏ khẩu trang.

Tuy nhiên, nếu khẩu trang tương đối sạch và khô sau khi sử dụng, quí vị có thể tháo khẩu trang và cho vào túi có thể bịt kín để tái sử dụng.

Vào cuối ngày, quí vị nên vứt bỏ khẩu trang sau khi đã sử dụng. Khi thải bỏ khẩu trang, hãy đảm bảo bọc khẩu trang bằng khăn giấy hoặc túi, để đảm bảo vi trùng trên khẩu trang không lây lan sang các bề mặt khác.

H: Nếu tôi cảm thấy không khỏe, việc đến phòng khám vào lúc này an toàn đến mức độ nào?

Bác sĩ Leong: Nếu phải đến bệnh viện, hãy đảm bảo đeo khẩu trang và rửa tay bằng xà phòng và nước. Tránh chạm tay vào mặt.

H: Đi bơi trong giai đoạn này có an toàn không? Vi-rút có thể truyền qua nước không?

Bác sĩ Leong: Nhìn chung, đi bơi trong giai đoạn này vẫn an toàn. Nước – và clo – trong các bể bơi sẽ giúp diệt vi-rút. Điều bạn cần lưu ý là tương tác của quí vị với người khác bên ngoài bể bơi.

H: Tôi tham dự các sự kiện và hoạt động, chẳng hạn như lớp tập thể dục hàng tuần thì có an toàn không?

Bác sĩ Leong: Nhìn chung, quí vị có thể tiếp tục thực hiện các hoạt động thông thường nếu chúng diễn ra trong các nhóm nhỏ. Để phòng ngừa, quí vị chỉ nên tham dự các sự kiện mà người tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đo nhiệt độ, yêu cầu khai báo lịch trình đi lại và số điện thoại liên hệ (cho mục đích theo dõi tiếp xúc).

H: Tại sao không có vắc-xin từ sớm cho vi-rút như thế này trong khi y học đang phát triển tột bậc?

Bác sĩ Leong: Nếu nhìn vào phân dơi, quí vị sẽ thấy có đến hàng nghìn con vi-rút corona. Không ai biết chủng nào sẽ gây ra đại dịch. Ngay cả khi có sẵn vắc-xin cho tất cả các chủng vi-rút corona, vi-rút vẫn có thể dễ dàng biến đổi và chuyển thành chủng vi-rút hoàn toàn mới, khiến cho vắc-xin vô hiệu. Ngoài ra, gần như không thể dự đoán cách thức những loại vi-rút này biến đổi.

Xem toàn bộ phần phỏng vấn của BS Leong với Đài ONE FM 91.3.