5 loại nhiễm trùng đường hô hấp trên và Thông tin về từng loại

Nhiễm trùng đường hô hấp trên là gì?

URTI là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên. Đường hô hấp trên bao gồm cổ họng, mũi, vòm họng, thanh quản, xoang và khí quản. Phần trên của đường thở dễ bị nhiễm trùng do vi khuẩn và vi-rút có thể gây ra một loạt các triệu chứng, với mức độ nặng khác nhau. Nhiễm trùng và các bệnh lây qua không khí dễ lây lan khi tiếp xúc với người khác và thường lan truyền qua hắt hơi hoặc ho.

Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên bao gồm:

• Cảm lạnh thông thường
• Viêm họng
• Viêm xoang
• Viêm thanh quản
• Viêm mũi

Nguyên nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp trên là gì?

URTI có thể do vi-rút hoặc vi khuẩn từ người nhiễm bệnh phóng ra qua giọt bắn nước bọt hoặc dịch nhầy gây ra. Các giọt bắn này có thể bay trong không khí khiến người khác hít phải hoặc rơi xuống các bề mặt người khác có thể tiếp xúc.

Triệu chứng của nhiễm trùng đường hô hấp trên là gì?

Triệu chứng của URTI bao gồm:

• Ho
• Đau hoặc ngứa họng
• Sốt nhẹ
• Sổ mũi hoặc tiết dịch mũi
• Nghẹt mũi
• Mất khứu giác
• Đau hoặc căng tức vùng mặt
• Đau hoặc khó chịu hốc mũi

Cảm lạnh thông thường

Cảm lạnh thông thường là bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến toàn bộ hệ hô hấp trên. Một loại vi-rút bám vào niêm mạc mũi hoặc cổ họng và kích thích đáp ứng miễn dịch. Đáp ứng miễn dịch này dẫn đến tình trạng sung huyết tại chỗ, khiến cơ thể thường cảm thấy kiệt sức trong khi cố gắng chống lại bệnh.

Nguyên nhân gây cảm lạnh thông thường

Hầu hết các trường hợp cảm lạnh đều do vi-rút Rhino gây ra, nhưng cũng có các thủ phạm khác bao gồm:

• Vi-rút cúm
• Vi-rút parainfluenza
• Vi-rút corona

Triệu chứng của cảm lạnh thông thường

• Nghẹt mũi
• Hắt hơi
• Đau họng
• Chảy nước mũi
• Cảm giác nghẹt
• Mệt mỏi

Phương pháp điều trị cảm lạnh thông thường

• Nghỉ ngơi thật nhiều
• Bổ sung chất lỏng
• Thuốc trị nghẹt mũi hoặc thuốc xịt mũi (các thuốc làm giảm triệu chứng)
• Chế độ ăn uống lành mạnh
• Súp hoặc đồ uống nóng

Nhiều trường hợp cảm lạnh có thể kéo dài đến 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, nếu bạn bị cảm lạnh nặng hoặc kéo dài, bạn cần đi khám bác sĩ. Nếu có cả sốt hoặc khó thở, bạn có thể đang mắc một loại bệnh nghiêm trọng hơn, ví dụ như cúm và sẽ cần được chăm sóc y tế.

Viêm họng

Viêm họng thường được gọi là đau họng. Đôi khi đau họng là triệu chứng của một bệnh lý hô hấp phức tạp hơn, ví dụ như cảm lạnh thông thường, nhưng cũng có thể là do nhiễm trùng chỉ ở vòm họng (cổ họng) gây ra.

Nguyên nhân gây viêm họng

Các nguyên nhân có thể bao gồm liên cầu khuẩn, gây viêm họng do liên cầu khuẩn, hoặc nhiễm trùng amidan, gọi là [viêm amidan](/vi/conditions-diseases/tonsillitis/symptoms-causes “Tonsillitis”). Trong hầu hết các trường hợp, viêm họng là do nhiễm vi-rút tấn công các mô của họng.

Triệu chứng của viêm họng

• Cảm giác đau, rát trong họng
• Đỏ họng hoặc viêm họng
• Mệt mỏi và cảm giác chung là không khỏe
• Đau khi nuốt

Phương pháp điều trị viêm họng

• Bổ sung nhiều chất lỏng để bù nước
• Dùng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol
• Súc miệng bằng nước muối
• Dùng viên ngậm hoặc thuốc xịt họng

Nếu tình trạng đau họng nặng hoặc kéo dài trên một vài ngày, bạn nên đi khám bác sĩ.

Viêm xoang

Xoang là các hốc chứa đầy không khí trong hộp sọ và viêm xoang xảy ra khi xoang bị nhiễm trùng hoặc viêm.

Nguyên nhân gây viêm xoang

Viêm xoang là tình trạng viêm ở xoang, khoang chứa không khí trong hốc mũi. Viêm xoang có thể do nhiễm trùng, dị ứng hoặc một số dạng kích ứng khác gây ra. Tình trạng này có thể dẫn đến việc sản sinh ra quá nhiều dịch nhầy, khiến vi khuẩn hoặc vi trùng tích tụ.

Triệu chứng của viêm xoang

• Nghẹt mũi
• Đau và căng tức vùng mặt
• Đau đầu
• Sổ mũi
• Mất khứu giác và vị giác
• Tiết dịch nhầy đặc
• Chảy dịch mũi sau và ho

Phương pháp điều trị viêm xoang

• Xông mũi
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
• Dùng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol
• Thuốc trị nghẹt mũi

Nếu các triệu chứng kéo dài trên 3 tháng, bạn có thể bị viêm xoang mạn tính và nên đi khám bác sĩ để được điều trị.

Viêm thanh quản

Viêm thanh quản thường bị nhầm lẫn với viêm họng (đau họng), tuy nhiên thuật ngữ này dùng để chỉ riêng tình trạng viêm ở thanh quản. Tình trạng này thường là kết quả do nhiễm vi-rút nhưng đôi khi có thể xảy ra do sử dụng giọng nói quá mức.

Nguyên nhân gây viêm thanh quản

Viêm thanh quản là tình trạng viêm dây thanh. Viêm thanh quản có thể xảy ra do sử dụng quá mức, như nói chuyện hoặc la hét. Bệnh cũng có thể do nhiễm trùng vi-rút hoặc vi khuẩn gây ra. Các nguyên nhân này thường dẫn đến bệnh trạng cấp tính (tạm thời).

Người tiếp xúc trong thời gian dài với các tác nhân gây kích ứng như hóa chất, khói thuốc lá hoặc axit tiêu hóa do trào ngược dạ dày có thể bị viêm thanh quản mạn tính, thường nghiêm trọng hơn.

Triệu chứng của viêm thanh quản

• Đau họng
• Khàn tiếng
• Mất tiếng
• Sưng các tuyến
• Cần hắng giọng

Phương pháp điều trị viêm thanh quản

• Hạn chế nói
• Sử dụng máy hút ẩm trong nhà
• Súc miệng bằng nước muối
• Bổ sung nhiều chất lỏng
• Tránh hút thuốc và đồ uống có cồn

Nếu tình trạng viêm thanh quản kéo dài trên 1 – 2 tuần, hoặc bạn ho ra máu, bạn nên liên hệ bác sĩ.

Viêm mũi

Viêm mũi là tình trạng viêm trong hốc mũi. Viêm mũi thường được phân thành viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi không dị ứng. Viêm mũi dị ứng còn gọi là dị ứng phấn hoa, gây ra do hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng trước một số dị nguyên nhất định. Viêm mũi không dị ứng có triệu chứng giống như viêm mũi dị ứng nhưng không phải do dị nguyên gây ra.

Nguyên nhân gây viêm mũi

Viêm mũi hay viêm mũi dị ứng xảy ra do phản ứng dị ứng trước các dị nguyên như bụi, vảy da động vật hoặc phấn hoa.

Trong khi viêm mũi dị ứng có mối liên quan đặc biệt đến các dị nguyên, viêm mũi không dị ứng thường xảy ra do thay đổi thời tiết, một số loại thực phẩm hoặc thuốc điều trị và bệnh lý mạn tính.

Triệu chứng của viêm mũi

• Sổ mũi
• Hắt hơi
• Mắt ngứa và chảy nhiều nước mắt
• Nghẹt mũi
• Chảy dịch mũi sau

Phương pháp điều trị viêm mũi

• Thuốc kháng histamine
• Tránh tác nhân gây dị ứng
• Thụt rửa mũi
• Thuốc xịt mũi

Nếu tình trạng viêm mũi nặng, tái phát hoặc kéo dài, bạn nên đi khám bác sĩ.

Khi nào cần điều trị?

Tương tự như các bệnh khác, độ nặng của URTI sẽ cho biết đó có phải là tình trạng khẩn cấp hay không. URTI là tình trạng cực kỳ phổ biến và thường tự khỏi. Trẻ sơ sinh và người cao tuổi có nguy cơ biến chứng cao hơn, vì vậy cần điều trị sớm nếu bệnh không cải thiện sau vài ngày.

Thời điểm cần được chăm sóc y tế ngay

Các triệu chứng sau có thể là dấu hiệu của bệnh nặng hơn và bạn nên điều trị ngay:

• Khó thở
• Sốt cao không khỏi
• Da hoặc môi nhợt nhạt hoặc xanh
• Bệnh hô hấp kèm theo choáng váng, buồn nôn hoặc chóng mặt
• Bệnh hô hấp kéo dài

Thời điểm nên đến phòng cấp cứu (UCC) 24 Giờ

Vì bệnh URTI nặng có khả năng gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bạn nên đến phòng cấp cứu UCC 24 Giờ gần nhất nếu có các triệu chứng như sau:

• Mất nước
• Oxy hóa máu kém (giảm oxy mô)
• Lú lẫn
• Mệt lả
• Khó thở nặng

Nếu bạn cho rằng đó không phải là trường hợp cấp cứu nhưng sức khỏe vẫn không cải thiện sau vài ngày, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn.