Thiết bị hỗ trợ tâm thất (VAD) là gì?
Thiết bị hỗ trợ tâm thất (VAD) là một bơm cơ học được cấy ghép trong ngực để thay thế hoạt động bơm của tim khi tim không thể bơm. Thiết bị này giúp tim thực hiện chức năng của tim bằng cách bơm máu giàu oxy đi quanh cơ thể khi cần thiết. Thiết bị được thiết kế để giúp các bệnh nhân bị suy tim.
VAD được dùng phổ biến nhất ở tâm thất trái. Khi đặt ở tâm thất trái, thiết bị này được gọi là thiết bị hỗ trợ tâm thất trái (LVAD).
Trong trường hợp suy tim giai đoạn cuối, LVAD có thể cứu sống bệnh nhân.
Cách hoạt động
LVAD là một thiết bị cơ học, chạy bằng pin. Thiết bị được cấy ghép bằng cách phẫu thuật trong lồng ngực, ở đầu (đỉnh) của tâm thất trái của tim.
Một đầu LVAD được gắn vào tâm thất trái, là buồng tim chịu trách nhiệm bơm máu đi quanh cơ thể. Đầu kia được gắn với động mạch chủ, đây là động mạch chính trong cơ thể. LVAD bơm máu liên tục từ tâm thất trái vào động mạch chủ, sau đó máu sẽ chảy đến toàn bộ phần còn lại của cơ thể.
Một dây rất mảnh gọi là dây điều khiển kéo dài từ bơm ra ngoài, đi qua da. Dây này nối bơm với bộ điều khiển và pin đeo ngoài cơ thể. Bơm chạy bằng pin hoặc điện. Mỗi thiết bị có bao đeo chuyên dụng để bệnh nhân di chuyển tự do khi mang theo thiết bị.
Mẹo nhỏ: Một người lớn khỏe mạnh trung bình cần tim bơm 4 – 5 lít máu mỗi phút khi nghỉ ngơi. LVAD có thể bơm 6 – 10 lít máu mỗi phút. Với lưu lượng máu lớn, bệnh nhân mang LVAD có thể tự thực hiện các hoạt động hàng ngày thông thường.
Tại sao bạn cần LVAD?
Với bệnh nhân bị suy tim, LVAD có thể phục hồi lưu lượng máu thông thường. Điều này làm giảm các triệu chứng suy tim như là khó thở và mệt mỏi liên tục.
Nhờ tăng lưu lượng máu đến cơ thể, LVAD cũng cải thiện chức năng thận, gan, não và các cơ quan khác.
LVAD dùng cho bệnh nhân được điều trị:
- Liệu pháp cầu nối đến khi cấy ghép
Cầu nối đến khi cấy ghép là liệu pháp cứu sống giúp bệnh nhân bị suy tim tiến triển sống sót trong khi chờ ghép tim. LVAD hỗ trợ chức năng tim và giúp bệnh nhân có chất lượng cuộc sống tốt hơn, ít bị các triệu chứng hơn cho đến khi được ghép tim từ người hiến.
- Liệu pháp đích
Liệu pháp đích dành cho những bệnh nhân không đủ điều kiện để ghép tim. Bệnh nhân thực hiện liệu pháp này sẽ tiếp tục dựa vào LVAD để hỗ trợ chức năng tim suốt quãng đời còn lại.
- Liệu pháp cầu nối đến khi phục hồi
Cầu nối đến khi phục hồi là khi LVAD được cấy ghép cho bệnh nhân bị suy tim tạm thời. Vì thế LVAD giúp tim có thời gian “nghỉ ngơi” và phục hồi. Có thể tháo LVAD bằng cách phẫu thuật nếu chức năng tim phục hồi trở lại. Tuy nhiên, trong đa số các trường hợp, suy tim tiến triển là một tình trạng vĩnh viễn và không thể phục hồi.
Lợi ích của LVAD
Bệnh nhân cần cấy ghép LVAD thường có chất lượng cuộc sống kém trước khi thực hiện thủ thuật. Họ thường cảm thấy mệt mỏi, yếu và khó thở.
Cấy ghép LVAD có thể giúp bệnh nhân:
- Cải thiện và giảm các triệu chứng của suy tim, như khó thở, thừa dịch và rất mệt mỏi
- Sống lâu hơn những người chỉ được điều trị bằng liệu pháp nội khoa
- Có phương pháp thay thế khả thi cho ghép tim
- Lấy lại chất lượng cuộc sống và mức độ hoạt động thỏa đáng
Ai không nên cấy ghép LVAD?
LVAD không phù hợp với những bệnh nhân bị các bệnh lý như:
- Bệnh gan tiến triển
- Các vấn đề về đông máu
- Nhiễm trùng
- Suy thận
- Bệnh phổi
Bác sĩ sẽ cần đánh giá tình trạng của bạn để xác định liệu LVAD có phù hợp hay không.
Các nguy cơ và biến chứng của LVAD là gì?
Thủ thuật cấy ghép LVAD thường cần phẫu thuật tim hở và có những nguy cơ đáng kể. Tuy nhiên, LVAD có thể cứu mạng sống nếu bạn bị suy tim nặng.
Mặc dù có các nguy cơ với mọi loại phẫu thuật, bác sĩ sẽ thực hiện các bước để kiểm soát hoặc giảm các nguy cơ đó. Các nguy cơ phẫu thuật phổ biến bao gồm:
- Chảy máu
- Cục máu đông
- Nhiễm trùng
Cấy ghép LVAD bao gồm các nguy cơ như:
- Chảy máu tiêu hóa
- Suy tim phải
- Đột quỵ
Cũng có nguy cơ liên quan đến hỏng thiết bị nhưng không thường gặp. Các nguy cơ này bao gồm:
- Các bộ phận bị lỗi có thể làm LVAD ngừng hoạt động
- Lỗi nguồn
Chuẩn bị cho thủ thuật cấy ghép LVAD?
Bác sĩ sẽ cho bạn thực hiện một loạt xét nghiệm để xác định xem bạn có phù hợp để cấy ghép LVAD không. Các xét nghiệm này bao gồm:
- Kiểm tra nha khoa và tâm lý xã hội
- Xét nghiệm chẩn đoán như là siêu âm tim hoặc đặt ống thông tim phải
- Khám sàng lọc sức khỏe tổng quát bao gồm xét nghiệm máu và X-quang ngực
Điều gì sẽ xảy ra trong phẫu thuật LVAD
Cấy ghép LVAD bao gồm phẫu thuật tim hở. Bạn có thể cần nhập viện vài ngày trước thủ thuật để đảm bảo sức khỏe tốt cho ca phẫu thuật.
Thời gian ước tính
Thủ thuật này kéo dài khoảng 4 – 8 giờ.
Trước thủ thuật
Bạn sẽ được gây mê toàn thân và nối với máy trợ thở và máy tim phổi nhân tạo. Vai trò của máy này là để thay thế tạm thời chức năng phổi và tim.
Trong khi thực hiện thủ thuật
Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường trên ngực và mở xương ngực (xương ức).
Để cấy ghép LVAD, bác sĩ phẫu thuật sẽ kết nối một đầu của bơm với tâm thất trái và đầu kia với động mạch chủ, động mạch lớn nhất trong cơ thể.
Sau đó, LVAD được nối với một dây đặc biệt đến bộ điều khiển bằng máy tính và một nguồn pin đặt bên ngoài cơ thể.
Sau thủ thuật
Sau khi LVAD được cấy ghép và kiểm tra xong, bạn sẽ được tháo máy tim phổi nhân tạo. LVAD sẽ thay thế và bơm máu ra khỏi tim đến động mạch chủ.
Giai đoạn chăm sóc và phục hồi sau khi cấy ghép LVAD
Bạn sẽ nằm trong ICU vài ngày sau thủ thuật này. Bạn sẽ được truyền dịch, chất dinh dưỡng và thuốc qua tĩnh mạch. Các ống khác sẽ dẫn lưu nước tiểu từ bàng quang và dịch từ ngực và tim. Bạn có thể cần thở máy cho đến khi phổi có thể hoạt động bình thường.
Giai đoạn phục hồi
Thời gian phục hồi sẽ khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe của bạn. Sau khi chuyển ra khỏi ICU, đa số bệnh nhân nằm trong bệnh viện ít nhất 2 tuần.
Sống chung với LVAD
Những bệnh nhân sống chung với LVAD sẽ phải điều chỉnh hoạt động hàng ngày. Bạn sẽ không thể:
Hãy tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ để bạn có thể trở lại hoạt động bình thường. Bạn nên:
- Lựa chọn lối sống tốt cho sức khỏe
- Theo dõi sát tình hình sức khỏe để đảm bảo bạn luôn khỏe mạnh
Dịch vụ phục hồi chức năng của chúng tôi sẽ giúp bạn đạt được sức khỏe tim tối ưu và chất lượng cuộc sống tốt hơn.
