Liệu pháp chiếu chùm tia proton

Liệu pháp chiếu chùm tia proton là gì?

Liệu pháp chiếu chùm tia proton là hình thức xạ trị tiên tiến được bác sĩ xạ trị ung thư dùng để điều trị u ung thư và một số u không phải ung thư. Liệu pháp dùng các hạt năng lượng cao gọi là proton thay cho tia X để trực tiếp đưa bức xạ đến khối u.

Liệu pháp chiếu chùm tia proton thường được dùng như một phần trong kế hoạch điều trị cho bệnh nhân ung thư cùng với phẫu thuật khác, hóa trị hoặc xạ trị.

Liệu pháp chiếu chùm tia proton so với xạ trị

Liệu pháp chiếu chùm tia proton ít đưa bức xạ đến vùng ngoài khối u hơn bằng cách điều hướng chùm hạt proton dừng ngay tại khối u, do đó ít có khả năng gây tổn thương cho các mô khỏe mạnh lân cận.

Xạ trị truyền thống đưa tia X hoặc photon đến khối u và vùng xung quanh khối u. Điều này đồng nghĩa với việc xạ trị có thể gây hại cho các mô khỏe mạnh xung quanh và gây ra các tác dụng phụ đáng kể như mệt mỏi, rụng tóc và biến đổi da.

Lợi ích của liệu pháp chiếu chùm tia proton

• Giảm thiểu nguy cơ mô khỏe mạnh bị phơi nhiễm phóng xạ
• Có ít tác động ngắn hạn và dài hạn hơn
• Liều tích hợp trên mỗi lần điều trị thấp hơn
• Có thể điều trị u tái phát ở bệnh nhân đã xạ trị
• Có khả năng giảm bớt nguy cơ ung thư thứ phát
• Nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân

Nhược điểm của liệu pháp chiếu chùm tia proton

Hình thức điều trị mới này không có độ bao phủ rộng rãi vì đòi hỏi phải có thiết bị tiên tiến và chuyên dụng cao. Do tính chất phức tạp của công nghệ sử dụng, liệu pháp chiếu chùm tia proton cũng sẽ tốn kém hơn so với xạ trị truyền thống.

Tuy nhiên, liệu pháp chiếu chùm tia proton đã được chứng minh có hiệu quả ở người trưởng thành và trẻ em, ngày càng được sử dụng nhiều để điều trị ung thư vì có ít tác dụng phụ và ít gây tổn thương đến mô khỏe mạnh xung quanh cũng như các cơ quan quan trọng trong quá trình chiếu xạ.

Tìm hiểu về cách để được nhận phương pháp điều trị này tại Trung tâm Liệu pháp Proton Mount Elizabeth và cách chi trả chi phí điều trị.

Tại sao cần liệu pháp chiếu chùm tia proton?

Liệu pháp chiếu chùm tia proton được dùng để điều trị ung thư tiến triển, thường kết hợp với các liệu pháp khác như phẫu thuật và hóa trị. Thủ thuật này còn được dùng để điều trị ung thư còn sót lại hoặc tái phát sau khi xạ trị bằng tia X.

Liệu pháp chiếu chùm tia proton có thể được dùng để điều trị các bệnh lý như:

• U ở đầu và cổ

• U não

• U ở cột sống

• U vú

• Ung thư gan

• Ung thư phổi

• Ung thư thực quản

• Ung thư tế bào hắc tố mắt

• U lympho

• Ung thư tuyến tụy

• U tuyến yên

• Ung thư tuyến tiền liệt

• Ung thư mô liên kết

Ai không nên dùng liệu pháp chiếu chùm tia proton?

Liệu pháp chiếu chùm tia proton có thể không phù hợp với bệnh nhân:

• Đang mang thai
• Bị lupus ban đỏ toàn thân, xơ cứng bì và rối loạn mô liên kết khác

Các nguy cơ và biến chứng của liệu pháp chiếu chùm tia proton là gì?

Liệu pháp proton được xem là hình thức xạ trị an toàn và hiệu quả, có ít tác dụng phụ so với xạ trị truyền thống.

Tuy nhiên, proton vẫn có thể truyền một phần năng lượng đến mô lân cận ở mức độ nhỏ và gây ra các tác dụng phụ như:

• Mệt mỏi
• Rụng tóc, đỏ da và đau nhức quanh bộ phận cơ thể điều trị

Chuẩn bị cho liệu pháp chiếu chùm tia proton như thế nào?

Trước khi tiến hành liệu pháp proton, đội ngũ y tế sẽ hướng dẫn bạn về quy trình lập kế hoạch để đảm bảo chùm tia proton đến được vị trí chính xác cần đến trong cơ thể bạn. Các bước bao gồm:

• Xác định tư thế điều trị tối ưu dành cho bạn. Vì quan trọng là bạn phải nằm yên trong suốt quá trình điều trị nên việc có một tư thế thoải mái là rất quan trọng. Các miếng đệm và dụng cụ cố định sẽ được dùng để đặt bạn vào đúng vị trí và giữ cho bạn nằm yên.
• Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để dự tính đường đi của proton. Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể được thực hiện để xác định vùng cơ thể cần điều trị.

Điều gì sẽ xảy ra trong liệu pháp chiếu chùm tia proton?

Liệu pháp chiếu chùm tia proton thường được thực hiện dưới dạng thủ thuật ngoại trú. Số đợt trị liệu được xác định theo loại và giai đoạn ung thư.

Thời gian ước tính

Thủ thuật thường kéo dài vài phút, nhưng bạn có thể phải nằm trong phòng điều trị khoảng 30 phút trong toàn bộ đợt trị liệu.

Trước thủ thuật

Bạn sẽ nằm trên bàn và bác sĩ xạ trị ung thư sẽ đánh dấu vị trí chính xác sẽ thực hiện liệu pháp chiếu chùm tia proton trên cơ thể bạn. Vị trí mô khỏe mạnh cũng được đánh dấu để tránh chiếu đến.

Sau đó, bác sĩ chuyên khoa ung thư sẽ rời khỏi phòng và đi đến khu vực bác sĩ có thể theo dõi bạn và dùng điều khiển để chiếu chùm tia proton.

Trong khi thực hiện thủ thuật

Liệu pháp chiếu chùm tia proton được thực hiện bằng máy gọi là gantry, máy này quay quanh cơ thể bạn và tập trung chùm tia proton vào vị trí đã đánh dấu trên cơ thể. Các hạt proton đi qua thiết bị và hướng đến vị trí u. Khi máy bật và đưa liều liệu pháp proton vào, bạn sẽ không cảm nhận được khi chùm tia proton đi vào cơ thể.

Quan trọng bạn phải nằm yên trong khi thực hiện thủ thuật.

Chúng tôi sẽ có thể theo dõi tư thế của bạn từ bên ngoài phòng, vì vậy chúng tôi có thể ngừng điều trị vào bất cứ lúc nào nếu bạn cảm thấy không khỏe trong quá trình điều trị.

Sau thủ thuật

Bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường sau khi kết thúc đợt trị liệu. Bạn có thể yên tâm bạn sẽ không bị nhiễm phóng xạ hoặc phát xạ.

Chăm sóc và phục hồi sau liệu pháp chiếu chùm tia proton

Sau đợt trị liệu, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi và uể oải. Bạn cũng có thể thấy da bị đỏ ở vùng chùm tia proton nhắm tới. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này sẽ tự thuyên giảm.

Tùy thuộc vào vùng điều trị, bạn cũng có thể gặp các tác dụng phụ khác như đau đầu và vấn đề về ăn uống và tiêu hóa.