Phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu là gì?
Phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu dùng các đường rạch nhỏ trên ngực và dụng cụ phẫu thuật nội soi để tiếp cận tim. Ngược lại, phẫu thuật tim truyền thống dùng một đường cắt lớn trên ngực để tách xương ức (còn gọi là thủ thuật mở xương ức) và tiếp cận tim.
Do kỹ thuật và công nghệ phẫu thuật tim cải thiện theo thời gian, thêm nhiều bệnh lý có thể được điều trị thông qua phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật lỗ khóa. Kỹ thuật này có thể giúp giảm đau và giảm sẹo đồng thời đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Có những thủ thuật xâm lấn tối thiểu điều trị bệnh tim nào tại bệnh viện chúng tôi?
Ví dụ về phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu bao gồm:
- Điều trị van hai lá xâm lấn tối thiểu, có thể làm giảm các triệu chứng hở van hai lá và ngăn chặn việc phải nhập viện vì suy tim, có thể thực hiện thông qua đường rạch nhỏ mở xương ức hoặc mở ngực trước
- Thay van động mạch chủ xâm lấn tối thiểu, điều trị bệnh lý van động mạch chủ, khôi phục lưu lượng máu bình thường, giảm triệu chứng và duy trì chức năng cơ tim.
- Ghép van động mạch chủ qua ống thông (TAVI), dùng ống thông để ghép van động mạch chủ ở bệnh nhân bị hẹp động mạch chủ nặng.
- Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (MIDCAB), có thể là thủ thuật kết hợp cùng với đặt stent. Thủ thuật phẫu thuật này bắc cầu cho các động mạch tim bị tắc nghẽn để khôi phục lưu lượng máu bình thường đến cơ tim.
So với phẫu thuật tim hở, lợi ích của MICS bao gồm:
- Hồi phục nhanh hơn
- Giảm đau và giảm sẹo
- Giảm chấn thương thể chất và tâm lý
- Khả năng quay trở lại hầu hết các hoạt động thông thường nhanh hơn (thường trong vòng 2 – 4 tuần)
- Xuất viện sớm hơn (thường trong 3 – 4 ngày)
Ai không nên phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu?
Không phải ai cũng phù hợp để phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu. Nhìn chung, phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu không được khuyến nghị cho người đã từng phẫu thuật tim trước đó.
Để xác định bạn có phù hợp để phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu hay không, bác sĩ có thể sẽ:
Bác sĩ và đội ngũ điều trị sẽ phối hợp với bạn để xác định phương án điều trị tốt nhất cho bệnh lý của bạn.
Các rủi ro và biến chứng của phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu là gì?
Phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu cũng có những rủi ro giống như phẫu thuật tim hở. Những rủi ro này bao gồm:
Nếu bác sĩ phẫu thuật cho rằng việc tiếp tục phương pháp phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu là không an toàn, thủ thuật có thể cần phải đổi sang thành phẫu thuật tim hở.
Chuẩn bị cho phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu như thế nào?
Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ:
- Giải thích cặn kẽ về các thủ thuật phẫu thuật trong phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu
- Giải thích các rủi ro tiềm ẩn
- Trao đổi về mọi lo ngại của bạn
- Đưa ra những chỉ dẫn trước hoặc thông tin khác cần cân nhắc trước khi phẫu thuật
Bạn có thể cần cạo lông ở những vùng sẽ tiến hành thủ thuật (thường là quanh ngực). Bạn có thể vệ sinh da bằng xà phòng chuyên dụng để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Trước khi nhập viện để phẫu thuật, hãy trao đổi với gia đình về thời gian nằm viện cũng như về những trợ giúp bạn có thể cần khi trở về nhà. Khi trở về nhà, bác sĩ và đội ngũ điều trị sẽ cung cấp những hướng dẫn để bạn tuân theo trong quá trình phục hồi.
Thực phẩm và thuốc
Hãy trao đổi với bác sĩ về:
- Thời gian bạn nên ngừng ăn hoặc uống vào đêm trước khi phẫu thuật
- Thời gian bạn có thể dùng các thuốc thông thường và khả năng dùng những thuốc này trước khi phẫu thuật
- Các loại thuốc bạn đã mang đến bệnh viện và thời gian nên uống thuốc vào ngày tiến hành thủ thuật
- Tình trạng dị ứng hoặc phản ứng của bạn với thuốc
Trang phục và vật dụng cá nhân
Bạn có thể muốn mang theo các vật dụng sau trong thời gian nằm viện:
- Danh sách các loại thuốc bạn dùng
- Kính mắt, máy trợ thính hoặc răng giả
- Các vật dụng chăm sóc cá nhân như bàn chải, lược, dụng cụ cạo lông/râu và bàn chải đánh răng
- Trang phục rộng rãi, thoải mái
- Bản chỉ dẫn trước về y khoa
- Các vật dụng có thể thư giãn như máy nghe nhạc cầm tay hoặc sách
Trong khi phẫu thuật, tránh mang:
- Kính áp tròng
- Răng giả
- Trang sức
- Sơn móng
- Kính mắt
Bạn có thể kỳ vọng điều gì khi phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu?
Trong tất cả các loại thủ thuật tim xâm lấn tối thiểu, bác sĩ phẫu thuật sẽ tiếp cận tim thông qua các đường rạch nhỏ. Những đường rạch này có thể nằm ở nhiều vị trí khác nhau như giữa các xương sườn trên lồng ngực, háng hoặc nách.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa dụng cụ có gắn máy quay video nhỏ qua một trong các đường rạch để cho ra hình ảnh phóng to ba chiều vị trí phẫu thuật.
Hầu hết các thủ thuật xâm lấn tối thiểu đều dùng máy tim phổi nhân tạo như dùng trong phẫu thuật tim hở. Máy này giúp máu lưu thông khắp cơ thể trong suốt quá trình thực hiện thủ thuật.
Phẫu thuật tim có robot hỗ trợ
Trong phẫu thuật tim có robot hỗ trợ, bác sĩ phẫu thuật dùng cánh tay robot để thực hiện các thao tác dùng trong phẫu thuật tim hở truyền thống.
Trong quá trình thực hiện thủ thuật này, bác sĩ phẫu thuật làm việc tại bàn điều khiển từ xa và quan sát tim qua hình ảnh 3D độ phân giải cao phóng to trên màn hình chiếu video. Từ bàn điều khiển, các cử động bàn tay của bác sĩ phẫu thuật truyền chuẩn xác sang cánh tay robot tại bàn phẫu thuật, cử động tương tự như cổ tay con người.
Bác sĩ phẫu thuật thứ hai và đội ngũ phẫu thuật sẽ hỗ trợ tại bàn phẫu thuật, thay dụng cụ phẫu thuật gắn vào cánh tay robot.
Phẫu thuật nội soi lồng ngực
Trong phẫu thuật nội soi lồng ngực (đôi khi gọi là thủ thuật mở ngực xâm lấn tối thiểu), bác sĩ phẫu thuật đặt một ống dài, mỏng (ống nội soi lồng ngực) có gắn máy quay video nhỏ độ phân giải cao vào một đường rạch nhỏ trên ngực.
Bác sĩ phẫu thuật điều trị cho tim bằng các dụng cụ dài đưa vào qua các đường rạch nhỏ giữa xương sườn.
Phương pháp kết hợp
Nếu bạn bị:
- Bệnh tim thiếu máu cục bộ, sẽ phù hợp hơn khi xử trí một số động mạch vành bằng phẫu thuật tạo hình mạch và đặt stent.
- Bệnh van tim kết hợp với bệnh động mạch vành, bạn có thể phải phẫu thuật mở toàn bộ xương ức bằng phương pháp tiêu chuẩn để khắc phục cả chứng hẹp van lẫn hẹp động mạch vành.
- Bệnh động mạch vành đa nhánh, ghép nối (phẫu thuật nối hai động mạch) LIMA (động mạch vú trong trái) – LAD (động mạch vành xuống trước trái) mang lại kết quả lâm sàng tối ưu.
Bác sĩ sẽ đánh giá và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với bệnh lý tim mạch của bạn.
Sau thủ thuật
Thông thường, bạn sẽ nằm khoảng 1 ngày trong phòng chăm sóc tích cực (ICU). Bạn sẽ được truyền dịch và thuốc qua đường truyền tĩnh mạch (IV). Các ống khác đặt trong quá trình phẫu thuật sẽ dẫn lưu nước tiểu từ bàng quang và dịch cùng máu từ ngực. Bạn có thể được cung cấp oxy qua mặt nạ thở hoặc ngạnh mũi dây thở.
Sau hồi sức tích cực (ICU), bạn sẽ được chuyển đến phòng bệnh thông thường trong vài ngày. Thời gian bạn nằm trong phòng chăm sóc tích cực (ICU) và nằm viện tùy thuộc vào tình trạng và ca phẫu thuật của bạn.
Đội ngũ điều trị sẽ:
- Theo dõi tình trạng của bạn và theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng tại các vị trí rạch
- Theo dõi huyết áp, nhịp thở và nhịp tim
- Phối hợp cùng bạn để kiểm soát mọi cơn đau
- Khuyến khích bạn đứng dậy và đi lại, đồng thời chỉ rõ cách để bạn tăng dần hoạt động
- Hướng dẫn bạn cách thực hiện các bài tập hít thở sâu, bao gồm cả cách ho để làm sạch phổi
Chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật tim xâm lấn tối thiểu
Bác sĩ sẽ cung cấp những hướng dẫn để bạn thực hiện theo trong quá trình hồi phục, chẳng hạn như:
- Theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng tại các đường rạch
- Chăm sóc các đường rạch
- Dùng thuốc
- Kiểm soát cơn đau
Bác sĩ sẽ cho bạn biết thời điểm có thể quay trở lại với các hoạt động thường ngày như làm việc, lái xe và tập thể dục.
Phải đi khám bác sĩ để theo dõi định kỳ. Bác sĩ có thể yêu cầu làm một số xét nghiệm để đánh giá và theo dõi tình trạng của bạn.
Trong quá trình phục hồi, bác sĩ có thể khuyến nghị bạn kết hợp những thay đổi lối sống lành mạnh vào đời sống — như hoạt động thể chất, chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát căng thẳng và tránh sử dụng thuốc lá.
Bác sĩ cũng có thể khuyến cáo bạn tham gia phục hồi chức năng tim để giúp cải thiện sức khỏe và hồi phục sau phẫu thuật tim.
